PSA Neden Yükselir?

PSA Neden Yükselir?

Prostat spesifik antijen (PSA) hem iyi huylu hem de kötü huylu prostat dokuları tarafından üretilen bir enzimdir. Büyük çoğunluğu proteinlere bağlı halde, az bir kısmı ise kanda serbest halde (Serbest PSA) dolaşır. Serbest PSA ve proteinlere bağlı olan PSA’nın toplamı Total PSA’yı oluşturur.

PSA prostat kanserinde tarama amaçlı, risk grubu belirleme amaçlı ve tedaviye cevabı değerlendirme amaçlı olarak kullanılır. Prostat kanseri taramasında ilk yapılması gereken prostatın muayenesi ve kandaki Total PSA değerinin ölçülmesidir.

50 yaş ve üzeri tüm erkeklerde (ailesinde prostat kanseri olanlarda 45 yaş) prostat muayenesi ve Total PSA ölçümü yapılmalıdır.

PSA prostat kanserine özgü değil, prostata özgüdür. Prostat kanseri haricinde iyi huylu prostat büyümesi ve prostat iltihabı (prostatit) durumları da PSA’da yükselmelere sebep olabilir.

İdrar sondası takılması, idrar yolundan yapılan ameliyatlar, parmakla prostat muayenesi, prostat biyopsisi, prostat masajı ve sistoskopi gibi işlemler bir süreliğine PSA değerini yükseltebilirler. Bunların haricinde uzun süreli bisiklet sürme ve at binme gibi durumlarda bile PSA değerleri yükselebilir. Yiyecek ve içeceklerin PSA sonucu üzerine bilinen bir etkisi bulunmamaktadır.

Güncel bilgilere göre PSA sonucunu değerlendirirken 2.5-4 gibi sınırlarla yetinmek tek başına yeterli değildir. 50 yaşındaki bir hasta için PSA’nın 2 olması bile riskli olabilir. Bu sınırlar değerlendirilirken yaş, ailede kanser hikayesi olması, prostat muayenesi, prostat MR’ı, PSA artış hızı gibi çok sayıda parametre incelenir.

Doç. Dr. Serkan AKAN